Romeinen
Champagne is een mousserende wijn die wordt geproduceerd in het gelijknamige gebied in Frankrijk, een vlak land met daaronder honderden meters krijtlagen. In deze krijtlagen hebben de Romeinen honderden kilometers steengroeven gegraven die tegenwoordig dienen als uitstekende kelders waarin de tweede rijping op de fles plaatsvindt. Champagne is al eeuwenlang populair. Franse hovelingen serveerden al in de 15e eeuw champagne aan buitenlandse vorsten die op bezoek kwamen. Echter, dit was de stille variant, zonder bubbels. In 1668 diende zich een nieuwe variant aan: de heldere en mousserende champagne. De roem van deze drank nam snel toe en is vandaag de dag nog altijd populair. In de meeste westerse landen wordt champagne traditioneel bij bijzondere gebeurtenissen gedronken, zoals met oudjaar, bij de doop van een schip, bij een jubileum of na een geboorte.
Champagne regio
De regio strekt zich uit rond de steden Reims en Epernay en is te verdelen in de volgende subregio’s: Montagne de Reims ten zuiden van Reims, Valée de a Marne gelegen in dal van de rivier de Marne en tussen Ay en Epernay, Côtes des Blancs het gebied ten zuiden van de stad Epernay en Aube, het gebied ten oosten van de stad Troyes. Als gevolg van de wereldwijde, grote vraag naar Champagne en de daaruit voortvloeiende schaarste, werd in 2008 door de Franse wijnbranche unaniem besloten de officiële champagnestreek uit te breiden met ongeveer 2.500 hectare, waardoor meer wijn geproduceerd kan worden. In plaats van de oorspronkelijke 319 districten die het predicaat champagne aan mousserende wijn kunnen geven, behoren na de uitbreiding 357 districten tot de champagnestreek.
Méthode Traditionelle
Alleen mousserende wijn uit deze regio, gemaakt volgens de méthode traditionnelle (voor 1994 als méthode champenoise gekend) mag de naam ‘champagne’ dragen. Buiten deze regio heet de vinificatie méthode traditionnelle. In Frankrijk worden de “crémant”-wijnen volgens deze methode gemaakt. Zowel Champagne als Cava worden geproduceerd of gevinifieerd volgens de traditionele methode of methode champenoise. Dit betekent dat de wijn na de eerste alcoholische vergisting gedurende en lange tijd rijpt op de fles. Door toevoeging van de liqueur de tirage, een mengsel van gist en suiker, vindt er een tweede fermentatie plaats waarbij koolzuur wordt gevormd tot een druk van 5 a 6 bar. Bij Prosecco vindt de tweede vergisting of fermentatie onder druk plaats volgens de Charmat methode in grote roestvrij stalen tanken. Dit proces verloopt zeer snel en we kennen dan ook geen rijping op gist zoals bij Champagne en Cava.
Dosage
Bij de traditionele methode wordt het residu in de hals, na afloop van de tweede fermentatie, bevroren in een bad van stikstof van -20 graden. Nadat de prop eruit geschoten is onder druk van het koolzuur in de fles, blijft er een leemte over die gevuld wordt met liqueur d’expedition, een mengsel van gist, rijpe wijn en suiker. De “dosage”, het suikeraandeel, van de liqueur d’expédition bepaalt of de fles als “brut nature”, “extra brut”, “brut”, “extra sec”, “sec”, “demi sec” of zelfs “doux” in de handel wordt gebracht. Brut nature betekent dat er in de liqueur d’expédition geen suiker heeft gezeten. Aan het andere einde van het spectrum bevat de “doux” champagne meer dan 50 gram suiker per liter. In de liqueur d’expédition kan ook wat cognac zijn verwerkt. In de volgende film vind je op prachtige wijze weergegeven hoe dit proces verloopt.
Classificatie
Behalve de mousserende wijn wordt er in de Champagnestreek op zeer beperkte schaal ook witte, rode en rosé stille wijnen gemaakt, die sedert 1974 het AOC-label coteaux-champenois dragen. De bekendste ervan is de rosé des Riceys, uit het uiterste zuiden van de Champagnestreek. Dit is de enige wijn die drie nominaties mag dragen: champagne, coteaux-champenois en rosé des Riceys. De streek produceert ook rode wijn die wordt gemaakt om de rosé champagne zijn roze kleur te geven.
Druiven
In de Champagne werkt men voornamelijk met de blauwe druiven Pinot Noir en Pinot Meunier en de witte Chardonnay. De witte Chardonnay geeft fijnheid en elegantie. De Pinot Meunier is vroeg rijp, winterhard en bestand tegen de voorjaarsvorst. Dit maakt hem de ideale druif voor het Noorden van Frankrijk. Pinot Meunier geeft mooie zuren en veel fruit. De Pinot Noir is eveneens een vroegrijpende delicate druif met een dunne schil. Deze blauwe druif geeft de wijn mooie aroma’s en maakt de wijn zacht en soepel. Een champagne gemaakt van louter blauwe druiven noemen we Blanc de Noir en een champagne van louter witte druiven heet een Blanc de Blanc.