De verschillen tussen Champagne, Cava en Prosecco

Door Martijn Brander

De overeenkomsten en verschillen tussen Champagne, Cava en Prosecco

Er zijn van die momenten die vragen om mousserende wijnen. Wellicht heb je iets te vieren? Of wil je je gasten feestelijk welkom heten? Of is het tijd om jezelf te verwennen met aardbeiden en een bubbel? Ach, eigenlijk is er altijd wel een reden om een mooi glas te drinken. Maar wanneer kies je nu voor Champagne? Wat is het verschil met Cava? En waarom is Prosecco zoveel goedkoper? Wij gaan je helpen om makkelijker te kiezen. Hier volgt een overzicht met de belangrijkste verschillen.

Herkomst

Champagne mag alleen Champagne heten als het uit de bekende streek komt in Noord Frankrijk. Ook voor Prosecco geldt een strikte regionale begrenzing. De DOCG kwaliteit komt uitsluitend uit Conegliano-Valdobbiadene en de iets lagere DOC kwaliteit heeft als herkomst vijf provincies van Veneto en Friuli. De DO Cava is de uitzondering. Deze is niet regionaal bepaald en kan uit heel Spanje komen, hoewel veruit het grootste volume van de Cava uit de regio Penedes komt.

Druiven

De toegepaste druiven zijn bij alle drie mousserende wijnen compleet verschillend. In de Champagne werkt men voornamelijk met de blauwe druiven Pinot Noir en Pinot Meunier en de witte Chardonnay. Een champagne gemaakt van louter blauwe druiven noemen we Blanc de Noir en een champagne van louter witte druiven heet een Blanc de Blanc. Cava is meestal gemaakt van Xarel.lo, Macabeo, Parellada, al zien we een toename van het gebruik van Chardonnay en het zeldzame Trepat. Prosecco ontleedt haar naam aan de Prosecco of Glera druif.

Vinificatie

Zowel Champagne als Cava worden geproduceerd of gevinifieerd volgens de traditionele methode of methode champenoise. Dit betekent dat de wijn na de eerste alcoholische vergisting gedurende en lange tijd rijpt op de fles. Door toevoeging van de liqueur de tirage, een mengsel van gist en suiker, vindt er een tweede fermentatie plaats waarbij koolzuur wordt gevormd tot een druk van 5 a 6 bar. Bij Prosecco vindt de tweede vergisting of fermentatie onder druk plaats volgens de Charmat methode in grote roestvrij stalen tanken. Dit proces verloopt zeer snel en we kennen dan ook geen rijping op gist zoals bij Champagne en Cava.

Bubbels

Franse hovelingen serveerden al in de 15e eeuw champagne aan buitenlandse vorsten die op bezoek kwamen. Echter, dit was de stille variant, zonder bubbels. In 1668 diende zich een nieuwe variant aan: de heldere en mousserende champagne. De roem van deze drank nam snel toe en is vandaag de dag nog altijd populair. Hoe langer de rijping op fles, bij Champagne minimaal 15 maanden en bij Cava minimaal 9 maanden, hoe fijner de bubbel. Hoe fijner de bubbel, hoe hoger de kwaliteit. De monnik Dom Perignon vergeleek de sensatie van de bubbels met ‘tasting de stars’. Prosecco’s komen in twee varianten Spumante en Frizzante. De Spumante variant heeft redelijk aanwezige bubbels en een druk van 3 bar of hoger. De Frizzante Prosecco is licht mousserend en kan gesloten worden met een kurk en draadje, genaamd ‘spago’.

Zoetheid

Bij de traditionele methode wordt het residu in de hals, na afloop van de tweede fermentatie, bevroren in een bad van stikstof van -20 graden. Nadat de prop eruit geschoten is onder druk van het koolzuur in de fles, blijft er een leemte over die gevuld wordt met liqueur d’expedition, een mengsel van gist, rijpe wijn en suiker. De “dosage”, het suikeraandeel, van de liqueur d’expédition bepaalt of de fles als “brut nature”, “extra brut”, “brut”, “extra sec”, “sec”, “demi sec” of zelfs “doux” in de handel wordt gebracht. Brut nature betekent dat er in de liqueur d’expédition geen suiker heeft gezeten. Aan het andere einde van het spectrum bevat de “doux” champagne meer dan 50 gram suiker per liter. In de liqueur d’expédition kan ook wat cognac zijn verwerkt. De Italianen pakken het heel anders aan. Brut is droog, extra dry is ‘zoeter’ (jawel) en dry is de meest zoete Prosecco variant.

Smaak

De druiven, het terroir en de gistgedreven traditionele methode geeft de goede Champagnes een smaak van toast, noten en soms hints van hooi. Dat onderscheidt Champagnes van de andere mousserende dranken. Cava wordt gemaakt van andere druiven en komt van een ander terroir en is vaak lichtvoetiger, frisser en toegankelijker. De Prosecco onderscheidt zich door een zeer fris en fruitgedreven karakter, vaak fractie zoeter.

Kosten

Het unieke ambachtelijke vinificatie proces en de beperkte beschikbaarheid maakt de Champagne een stuk duurder dan Cava en Prosecco. Je vindt Champagnes vanaf 10 euro, maar de betere kwaliteit kost al gauw 30-50 euro per fles. Een Krug Clos d’Ambonnay van 100% Pinot Noir kost al gauw een slordige 2500 euro per fles. De snelle Charmat methode maakt Prosecco het meest voordelig. Je vindt ze al vanaf 3 euro in de supermarkt oplopend tot 20 tot 30 euro voor de top Prosecco’s.

Conclusie

Er is gelukkig veel keuze en er zijn significante verschillen tussen de verschillende mousserende wijnen. Daarom kunnen we voor elke gelegenheid, gezelschap en budget een passende bubbel vinden. Een gemiddelde Prosecco is prima voor de doorsnee momenten. Stel je iets meer eisen aan de kwaliteit dan schuif je al snel op naar een mooie Cava. Cava is geschikt voor de speciale momenten en is budget-vriendelijk. Heb je het budget? Of zoek je iets voor de meest speciale momenten? Dan ga je voor Champagne, want het procedé en de smaak is dusdanig onderscheidend dat het altijd de moeite waard is om te proeven en van te genieten. Er zijn vele beroemde Champagnehuizen. U kent ongetwijfeld Taitinger, Charles Heidsieck, Laurent-Perrier, Mumm, Perrier-Jouët, Pol Roger, Pommery, Veuve Clicquot en Louis Roederer. Stuk voor stuk uitstekende Champagnes maar wel voor stevige prijzen. Als u bereid bent om het wat avontuurlijker aan te pakken dan zijn er betere deals te scoren. Steeds meer Champagne liefhebbers richten zich op de ‘grower champagnes’. Deze boutique Champagnes komen van wijnboeren die hun eigen druiven produceren. Dit zijn vaak kleine boeren die met veel passie en kunde prachtige Champagnes maken. Maar dan voor een fractie van de prijzen van de grote huizen. Kijk, en daar houden wij van.